وب 3.0 چیست؟ و چرا مهم است؟

آخرین بروزرسانی در تاریخ : 9 اسفند 1402

وب 3.0 در طول چند سال گذشته توصیفات معمایی زیادی داشته است، از «عصر جدید اینترنت» و «وب معنایی» تا «نسخه غیرمتمرکز دنیای مجازی». بنابراین دقیقا چیست و چگونه کار خواهد کرد؟ و چرا صاحبان مشاغل باید اکنون به این موضوع فکر کنند؟ ما با یادآوری تاریخچه و تعاریف Web 1.0 و Web 2.0 و سپس بررسی سه ایده کلیدی که زیربنای Web 3.0 را تشکیل می دهند، در این مقاله از سری مقالات آموزش طراحی سایت به این موضوع می پردازیم.

راهنمای مطالعه:

وب 1.0 چیست؟

اوج شکوفایی وب 1.0 بین سال های 1990 تا 2005 بود، یعنی زمانی که وب جهانی در مراحل ابتدایی خود بود. هدف اصلی آن اشتراک گذاری اطلاعات بود که البته در آن زمان به خودی خود تازگی داشت. این معادل میلیون ها کتاب و سند ذخیره شده در یک مکان بود که برای کاربران در سراسر جهان قابل دسترسی بود. البته محدودیت های زیادی وجود داشت.

ساکن بودند: اکثر صفحات وب در آن زمان ثابت بودند و بر روی سرورهای وب اجرا شده توسط ISP میزبانی می شدند. این بدان معنی است که اگرچه اطلاعات این صفحات مفید بود، اما به طور منظم به روز نمی شد. بنابراین، کاربران دلیل کمی برای بازگشت به همان صفحه بیش از یک بار خواهند داشت. با این حال، ما قبلاً اولین موتورهای جستجوی هوشمند را دیدیم.
تعاملی نبودند: در دنیایی که تحت سلطه رسانه های اجتماعی است، تصور یک وب سایت بدون برخی عناصر تعاملی دشوار است. اما صفحات وب Web 1.0 چنین چیزی را ارائه نکردند. در بهترین حالت، ممکن است در پایان یک کتاب مهمان برای امضا وجود داشته باشد – اما این به جای نظرات فردی، در کل صفحه اعمال می شود.
انحصاری بودند: بسیاری از مرورگرها سعی کردند با ارائه برچسب های اختصاصی خود را متمایز کنند. این منجر به تعدادی از مشکلات ناسازگاری بین این وب سایت ها و مرورگرهای پشتیبانی نشده شد. کاربران می‌توانستند برنامه‌ها را دانلود کنند، اما نمی‌توانستند ببینند چگونه کار می‌کنند.
به ایمیل به عنوان وسیله ارتباطی متکی بود: در طول دوره وب 1.0، سرورها تمایلی به ارائه پشتیبانی از برنامه نویسی سمت سرور نداشتند. این بدان معناست که کلیک کردن بر روی “ارسال” در یک فرم منجر به راه‌اندازی یک سرویس گیرنده ایمیل می‌شود و فرم باید به یک آدرس داده شده ایمیل شود. مطمئناً این تجربه کاربری که در حال حاضر انتظار داریم نبود.

وب 2.0 اطلاعات شخصی شما را می خواهد

وب 2.0 منادی طلوع تعامل آنلاین بود. از سال 2005، این “دوران” تا به امروز ادامه یافته است. در جایی که وب 1.0 تماماً در مورد صفحات ثابت بود، وب 2.0 در مورد محتوای تولید شده توسط کاربر است و سایر کاربران نظرات و پست های خود را در وب سایت های موجود می گذارند و اطلاعاتی را که می خوانند در طیف وسیعی از پلت فرم ها و وبلاگ های رسانه های اجتماعی به اشتراک می گذارند. دوره Web 2.0 همچنین دوره ای است که در آن دسترسی به اینترنت تلفن همراه رونق گرفته است که منجر به تولید محتوا برای مصرف کنندگان در حال حرکت و بازار رو به رشد برنامه ها شده است.

ایجاد حساب کاربری و پروفایل

Web 2.0 از حساب‌ها و نمایه‌های کاربر استقبال کرد، زیرا احتمال بیشتری وجود دارد که منجر به بازدید مجدد شود. ایده این بود که اکثر کاربران اینترنت بیشتر به مرورگر خود برای رابط کاربری، برنامه‌ها و ذخیره‌سازی فایل – که در مجموع به عنوان محاسبات شبکه به عنوان یک پلتفرم شناخته می‌شوند متکی هستند. وب 2.0 همچنین منجر به ظهور جوامع آنلاین، رسانه های اجتماعی، وبلاگ نویسی و واکنش هایی مانند دکمه معروف “لایک” شد.

ایجاد گردهمایی و تبلیغات

با جمع‌آوری داده‌های شخصی از طریق نمایه‌های کاربر و همچنین کوکی‌های مرورگر، وب 2.0 به زودی تبلیغات را با خود همراه کرد و فضای ارزشمندی به تبلیغ‌کنندگان فروخته شد تا به کاربران تبلیغات هدفمندتری را ارائه دهد. تا اینجای کار خیلی خوبه. اما در اواخر دهه 2010، برخی نگرانی‌های جدی در مورد حفظ حریم خصوصی داده‌ها وجود داشت و این نگرانی‌ها منجر به تمرکز بیشتر بر روی جنبه‌های منفی «فولکسونومی» ایجاد شده توسط وب 2.0 شد.

این نکات منفی شامل افزایش قلدری سایبری، تعقیب و سرقت هویت است. همچنین نگرانی هایی در مورد انتشار اطلاعات نادرست یا “اخبار جعلی” در بین کاربران، هم از طریق رسانه های اجتماعی و هم از طریق پورتال های اشتراک گذاری اطلاعات منبع باز وجود داشت.

وب 3.0 اینترنت «مالک مردم» است

وب 3.0 همه چیز در مورد ایجاد اینترنت است که به جای اینکه فقط صاحبان پلتفرمی که این محتوا در آن منتشر می شود، به نفع هر کاربر فردی باشد که محتوا تولید می کند. این به این دلیل است که همان کاربری که محتوا را تولید می کند، یکی از مالکان این پلتفرم است یا می تواند به راحتی تبدیل شود.همان کاربری که محتوا را تولید می کند، یکی از مالکان مشترک این پلتفرم است یا می تواند به راحتی تبدیل شود.

وب 3.0 به احتمال زیاد مبتنی بر فناوری بلاک چین خواهد بود (در ادامه در این مورد بیشتر توضیح داده شده) بدون هیچ مرجع مرکزی با کنترل مالکیت. نمونه بارز این موضوع اودیسه است.

LBRY، یک شبکه اشتراک گذاری فایل و پرداخت مبتنی بر بلاک چین، Odysee را، جایگزینی برای YouTube، با رابط تقریباً یکسانی اجرا می کند. زمانی که کاربر ویدیویی را پست می‌کند، توکن‌های LBRY به دست می‌آورد، پاداش‌هایی برای ترغیب سایر کاربران به تماشای ویدیوهایشان. برخلاف YouTube، هیچ تعدیل مرکزی وجود ندارد، بنابراین سازندگان Odysee نمی‌توانند ویدیویی را که قرار داده شده است حذف کنند، اگر سایر کاربران قبلاً آن ویدیو را در شبکه خود دانلود کرده و آن را به اشتراک گذاشته باشند. به این ترتیب، این فناوری به روشی مشابه با پلتفرم‌های جریان تورنت که در سال‌های ابتدایی محبوبیت داشتند، کار می‌کند.

وب 3.0 بر آزادی و برابری متمرکز شده است

ایده وب 3.0 این است که به نقطه ای خواهیم رسید که در آن هر شرکت آنلاین توسط یک گروه غیرمتمرکز به نام سازمان غیرمتمرکز خودمختار (DAO) اداره می شود. این یک تغییر پارادایم است، زیرا به این معنی است که هیچ مدیر عامل یا کارمند ارشدی وجود نخواهد داشت. در عوض تغییرات از طریق یک فرآیند رای گیری کاملاً دموکراتیک ایجاد خواهد شد.

این بی‌تردید آزادی بیشتری را برای هر کاربر ایجاد می‌کند، اما مسلماً به دلیل فقدان کامل سانسور متمرکز منجر به افزایش خطر نیز می‌شود. با این حال، می‌توانید استدلال کنید که DAOها گرد هم می‌آیند تا تغییرات سودمند متقابل را برای اطمینان از اینکه محتوای خاصی به صورت آنلاین منتشر نمی‌شود، ایجاد کنند.

وب 3.0 از هویت “زندگی واقعی” محافظت می کند

برخلاف وب 2.0، وب 3.0 امیدی به قطع ارتباط بین حضور آنلاین کاربر و خود فیزیکی آنها می‌آورد، به این معنی که احتمال اینکه بتوانید نظرات ناشناس خود را روی پست‌ها بگذارید و بدون اینکه خریداران هویت شما را بدانند، بتوانید پرداخت کنید. این بدان معناست که کاربران می‌توانند خرید کنند، محتوا و تصاویر را دانلود کنند، همه اینها بدون ردیابی شخص واقعی آنهاست.

وب معنایی

“وب معنایی” اغلب به جای وب 3.0 استفاده می شود، اگرچه می توان گفت که خود این اصطلاح خاص تر است. اساساً به عنوان توسعه وب جهانی از طریق استانداردهای تعیین شده توسط کنسرسیوم وب جهانی دیده می شود. هدف نهایی این است که داده های اینترنتی را توسط ماشین ها قابل خواندن کند. تاکنون در مورد اهداف فعال کردن کاربران اینترنت برای تعامل آزادانه با یکدیگر از طریق وب 3.0 نوشته‌ایم، اما وب معنایی پیش‌فرض می‌گیرد که رایانه‌ها نیز می‌توانند با آن تعامل داشته باشند. اصطلاح «معنایی» در لغت به معنای «ارتباط با یا معنی در زبان یا منطق» است. در متن وب معنایی، داده ها از طریق ارتباط آن با سایر داده ها معنا پیدا می کنند. در اینجا، هوش مصنوعی به وضوح نقش مهمی را ایفا می کند.

تیم برنرز لی، مخترع شبکه جهانی وب، در سال 1999 گفت:”من رویایی برای وب دارم [که در آن کامپیوترها] قادر به تجزیه و تحلیل تمام داده های موجود در وب – محتوا، پیوندها و تراکنش های بین افراد و کامپیوترها هستند. یک “وب معنایی” که این امکان را فراهم می کند، هنوز نتوانسته است. پدیدار شد، اما وقتی این اتفاق بیفتد، مکانیسم‌های روزمره تجارت، بوروکراسی و زندگی روزمره ما توسط ماشین‌هایی که با ماشین‌ها صحبت می‌کنند اداره می‌شود.»

ما هنوز نخواهیم دید که آیا وب 3.0 کاملاً معنایی خواهد بود یا خیر.

چرا وب 3.0 برای تجارت مهم است؟

جهان به سمت آینده ای در حال حرکت است که در آن هیچ مرزی وجود نخواهد داشت، همه ما به هم متصل خواهیم بود و همه چیز مجازی خواهد بود. این همان چیزی است که وب 3.0 در مورد آن است.

همانطور که قبلاً گفته شد، وب 1.0 همه چیز در مورد معرفی رایانه های شخصی و اینترنت بود. وب 2.0 عصر رسانه های اجتماعی و وب سایت های شبکه های اجتماعی بود.

وب 3.0 مرحله بعدی اینترنت است که در آن به یک جهان کامل تبدیل می شود. عصر فناوری بلاک چین و برنامه های غیرمتمرکز است. این زمانی است که ما شاهد ظهور پلتفرم های مبتنی بر بلاک چین خواهیم بود که می توانند تقریباً تمام جنبه های زندگی ما را غیرمتمرکز کنند.

به گفته Deloitte ، اطلاعات دیجیتال در وب 3.0 قرار می گیرد و تمایز بین محتوای دیجیتال و اشیاء فیزیکی را محو می کند. بنابراین، تأثیر Web 3.0 بر کسب و کارها، شفاف‌تر کردن و کاربر محور بودن آن‌ها خواهد بود. هر چیزی که در رابطه با داده های کاربر در حاکمیت شرکتی اشتباه رخ داده باشد، به طور کامل تغییر خواهد کرد.

مزایای اصلی وب 3.0

مالکیت داده ها: در طول سال‌ها، غول‌های فناوری داده‌های تولید شده توسط کاربر را کنترل و مورد بهره‌برداری قرار دادند. کاربران نهایی با استفاده از وب 3.0 ارائه شده توسط بلاک چین، مالکیت کامل داده ها را در اختیار می گیرند. داده های ارسال شده از طریق شبکه رمزگذاری شده است. کاربران می توانند انتخاب کنند که چه اطلاعاتی را می خواهند با کسب و کارها و شرکت های تبلیغاتی به اشتراک بگذارند و از آن کسب درآمد کنند.
ضد انحصار و حفاظت از داده ها: ویژگی‌های Web 3.0 شامل مدل‌های حفاظتی حرفه‌ای و داده‌ها است. این سیستم عامل های غیرمتمرکز را ترویج می کند که کنترل داده های کاربران خود را حفظ می کند. ما شاهد تغییر خط مقدم با تمرکززدایی و حفظ حریم خصوصی خواهیم بود. انحصار غول‌های فناوری به پایان رسیده است و در حال حاضر که کاربران بر نحوه مشاهده داده‌هایشان کنترل دارند، موارد نقض داده بسیار اندک خواهد بود.
دسترسی آسان به اطلاعات: یکی از مزایای اصلی Web 3.0 امکان دسترسی به داده ها از هر نقطه است که عمدتاً به دلیل استفاده گسترده از تلفن های هوشمند و برنامه های ابری است. چشم انداز این است که کاربر در هر نقطه از جهان تا حد امکان به اطلاعات دسترسی داشته باشد. هدف این فناوری گسترش مفهوم با اجازه دادن به دستگاه‌ها برای جمع‌آوری داده‌های کاربر و گوشی‌های هوشمند برای دسترسی به داده‌ها در رایانه شما است.
خدمات بدون درز: تعلیق حساب ها و رد خدمات توزیع شده به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. از آنجایی که هیچ نقطه شکست از پیش تعیین شده واحدی وجود ندارد، قطعیت ها حداقل هستند. داده ها در گره های توزیع شده برای افزونگی ذخیره می شوند و چندین نسخه پشتیبان از ربودن یا خرابی سرور جلوگیری می کند.
بلاک چین بدون مجوز: وب 3.0 به برق مرکزی نیاز ندارد. هر کسی می تواند با ایجاد یک آدرس به شبکه بپیوندد و در آن شرکت کند. این امکان مسدود کردن کاربران بر اساس جنسیت، درآمد، جهت‌گیری، موقعیت جغرافیایی یا سایر عوامل اجتماعی را از بین می‌برد. همچنین امکان انتقال به موقع و ارزان دارایی‌ها و دارایی‌های دیجیتال در سراسر مرزها را فراهم می‌کند.

ویژگی های اصلی وب 3.0

بسیاری از فناوری ها باید متحد شوند و به میدان بیایند، به این معنی که ترکیب فناوری بلاک چین کافی نخواهد بود. فناوری های نوظهور زمان ما در حال تبدیل شدن به اجزای اصلی وب 3.0 برای وب غیرمتمرکز و معنایی هستند.

در زیر پنج ویژگی اساسی وجود دارد که می تواند به ما در تعریف Web 3.0 کمک کند:

وب معنایی: وب معنایی گام بعدی در تکامل وب است که عملکرد و دسترسی به وب سایت ها را افزایش می دهد. وب معنایی به کاربران این امکان را می دهد که در هنگام جستجوی محتوا دقیق تر و موثرتر باشند و به آنها امکان می دهد به جای کلمات کلیدی یا شماره صفحات، داده ها را بر اساس معنای دقیق جستجو کنند.
هوش مصنوعی (AI): هوش مصنوعی با ترکیب ماشین‌ها و انسان‌ها در حال تبدیل شدن به هوشمند است. و دقیقاً زمانی این کار را انجام می‌دهد که انسان‌ها برای جستجو یا کاوش موفق وب به دست یاری نیاز دارند. با ترکیب هوش مصنوعی و پردازش زبان طبیعی با Web 3.0، مشاغل با هر اندازه در سراسر جهان می توانند از این ترکیب قدرتمند برای ارائه نتایج سریعتر و مرتبط تر به مشتریان خود استفاده کنند. بنابراین حواس آنها در طول فرآیندهای جریان کاری حیاتی که باید به طور منظم به عنوان بخشی از مسئولیت های شغلی خود تکمیل شوند، پرت نمی شوند.
گرافیک سه بعدی: در منظر دیجیتال امروزی، طراحی سه بعدی به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از آن در هنر، بازی و انیمیشن رایج است. همچنین، طراحان وب شروع به استفاده از تصاویر سه بعدی کرده اند تا وب سایت ها را جذاب تر و همه جانبه تر کنند. در وب 3.0، طراحی سه بعدی انقلابی در کار آنلاین ایجاد می کند. با ارائه گرافیک های سه بعدی اضافه شده به اینترنت، بسیاری از صنایع را متحول می کند. این موارد از راهنمای موزه، بازی های رایانه ای، تجارت الکترونیک و موارد دیگر را شامل می شود.
قابلیت اتصال: وب 3.0 یا وب معنایی، سیستمی است که در آن داده‌ها همه چیز را به هم مرتبط می‌کنند – نه هر داده‌ای، بلکه داده‌هایی که ماشین‌ها می‌توانند آن‌ها را بفهمند. این اطلاعات قبلاً از بازدیدکنندگان پنهان بود، اما اکنون برای بهبود قابلیت استفاده در اختیار کارمندان و کاربران قرار گرفته است. در نتیجه، سطح بالاتری از اتصال مجاز است و به تجربه کاربر اجازه می دهد تا به طور خودکار برای استفاده از داده های اضافی تکامل یابد.
فراگیر بودن: اینترنت در حال سریع‌تر شدن است و بنابراین رایانه‌های متصل به اینترنت کارآمدتر می‌شوند. همه چیز از دستگاه های بلوتوث گرفته تا ساعت ها، پهپادها و لامپ ها به اینترنت مرتبط هستند. خدمات را می توان در هر زمان و در هر مکان با استفاده از تلفن همراه یا کامپیوتر در دسترس قرار داد.

چرا بلاک چین در هسته وب 3.0 قرار دارد؟

قبلاً به نقش مهم بلاک چین در آینده اینترنت اشاره کردیم. اما ارزش آن را دارد که عمیق تر بگردیم. ما اخیراً با بنیانگذاران یکی از برترین پروژه‌های زیرساختی Web3، Aleph Zero در مورد اینکه چرا بلاک چین به سمت وب 3.0 هدایت می‌شود، مصاحبه کردیم.

این تیم توضیح بسیار خوبی دارد : “سازگاری داده ها در اینجا یک چالش حیاتی است. ناسازگاری ها منجر به تجزیه و تحلیل غیرقابل پیش بینی و مغایرت های منطقی می شود و به طور موثر ارزش کل وب 3.0 را از بین می برد. چالش دیگر کیفیت خود داده ها است – چه می شود اگر یکی وارد شود. راه حل این مشکل در بلاک چین و رمزنگاری مدرن نهفته است.

بلاک چین مخفف ثبات داده است، اما در عین حال، به افراد و کسب و کارها اجازه می دهد تا به روشی کاملاً جدید، مستقیم و بدون هیچ واسطه ای با هم تعامل داشته باشند.

اما جهان در مورد وب 3.0 چه فکر می کند؟

بسیاری از روزنامه نگاران و فناوران از Web 3.0 به عنوان یک راه حل بالقوه برای تسلط بر وب توسط به اصطلاح “شرکت های فناوری بزرگ” صحبت کرده اند. همچنین این دیدگاه وجود دارد که می تواند به امنیت آنلاین بهتر و افزایش حریم خصوصی منجر شود – مسائل کلیدی که در حال حاضر وب 2.0 را درگیر کرده است. از سوی دیگر، منتقدانی وجود دارند که معتقدند وب 3.0 چیزی نیست جز بخشی از حباب «ارز رمزنگاری» که احتمالاً در چند سال آینده می‌ترکد. در نهایت بستگی به این دارد که چه کسی کنترل را در دست دارد، و بدون شک این که کنترل او به صورت متمرکز انجام شود، هم مزایا و هم معایب دارد.

انتقال تدریجی خواهد بود

حرکت به سمت وب غیرمتمرکز یک شبه اتفاق نخواهد افتاد و ما به عنوان کاربران اینترنت احتمالاً متوجه یک جهش ناگهانی به جلو نخواهیم شد. اولین تغییر به سمت وب 3.0 احتمالاً این واقعیت است که در چند سال آینده، ممکن است بتوانید با استفاده از یک کیف پول مخفی، نظرات یا لایک های ناشناس روی پست ها بگذارید، یا ممکن است بتوانید هزینه خرید Ebay یا Amazon خود را بپردازید. با استفاده از اتریوم در ادامه، ممکن است برخی از غول‌های اینترنتی را ببینیم که در حال حاضر کنترل مرکزی را حفظ می‌کنند که توسط قانونگذار جدا می‌شوند، در حالی که DAOهای غیرقانونی شروع به جایگزینی می‌کنند. ما به وضوح در حال گذراندن دوره ای از نوآوری های سریع فناوری هستیم، اما تنها زمان نشان می دهد که حرکت به وب 3.0 با چه سرعتی انجام می شود.

جمع بندی

اینترنت از بسیاری جهات دنیا را به سمت بهتر شدن تغییر داده است. وب معنایی گام بعدی در تکامل اینترنت است و تضمین می کند که ما همیشه می توانیم از مزایای آن استفاده کنیم و از ناامیدی آن جلوگیری کنیم. وب 3.0 ضروری است زیرا به کسب و کارها اجازه می دهد تا با حذف واسطه و اتصال مستقیم رایانه ها، عملیات خود را ساده کنند. این امر ارتباط و همکاری بین کارمندان، شرکا و مشتریان را تسهیل می کند و کسب و کار کارآمدتری را ایجاد می کند.